Źródła pisane potwierdzają tezę o rozwiniętym osadnictwie wiejskim wokół Świebodzina. Wczesnofeudalne osadnictwo wiejskie ma zapewne ścisły związek z wcześniejszą aktywnością osadniczą. Wzmianki o wsiach w dokumentach pochodzących z XIII wieku zawdzięczamy faktowi (jak się mniema), że stanowiły one dobra trzech klasztorów. Do klasztoru w Paradyżu należały wsie: Rusinów (wspomniany jeszcze w 1236 roku), Glińsk, Szczaniec, Lubrza (1246) i Lubinicko (1247), a także Grodziszcze (1257). Do klasztoru trzebnickiego należały : Ołobok i Chociule, które wymienia dokument z 1238 roku, oraz Skąpe, Łąkie, Międzylesie, Radoszyn, Podła Góra, Węgrzyniec, Rokietnica i prawdopodobnie Smardzewo, które wspomniane było w dokumencie z 1267 roku. Do klasztoru cysterskiego w Obrze należały w latach 1314- 1320 wsie: Stare i Nowe Kramsko oraz Wityń.
Ogółem do 1300 roku powstało wokół Świebodzina 25 wsi poświadczonych źródłowo, w latach od 1300- 1500- 31 osad wiejskich, a po 1500 roku do czasów najnowszych dalszych 19 wsi.
Oddziaływanie ośrodka miejskiego na będące w sferze wpływów zaplecze gospodarcze winno być rozpatrywane w realnych możliwościach kontaktu mieszkańców tych osad z miastem.
W odległości do 15 kilometrów od Świebodzina do roku 1260 rozwinęły się osady:
Gościkowo, Boryszyn, Wityń, Rusinów, Glińsk, Lubrza, Borów, Darnawa, Lubinicko, Rokitnica, Skąpe, Szczaniec, Węgrzynice, Chociule, Ołobok, Rudgerzowice, Dąbrówka Mała, Smardzewo, Ługów, Grodziszcze, Staropole i Łąkie.
W latach 1260-1450 mniej więcej w tym samym zasięgu powstały wsie:
Żelechów, Niekarzyn, Kępsko, Rosin, Opalewo, Jeziory, Wilkowo, Ojerzyce, Rzecznica, Bucze, Kupienino, Myszęcin.
W latach 1450-1600 powstały następujące osady:
Pałck, Raków, Nowa Wioska, Niesulice, Błonie, Przełazy, Mostki, Zagórze, Nowy Dworek, Kiełcze.
W 1670 roku założono wieś Wolimierzyce, a po 1800 roku powstały:
Osogóra, Podlesie, Zagaje, Rozłogi, Wileńko i Jordanowo.
Odległość do 15 km przyjęto jako możliwą do pokonania w czasie jednego dnia zarówno przez zaprzęg konny, jak i prowadzone na sprzedaż bydło. Trzeba jednak dodać, że w odległości od 15-20 km od miasta powstało kilka kolejnych wsi. Do roku 1260 powstały:
Łagów, Podła Góra, Międzylesie i Niedźwiedź.
W czasie od 1260-1450 powstały:
Kosobudz, Toporów, Gronów, Sieniawa
W latach 1600-1800 powstała Przetocznica, a po roku 1800 Zawisze.

---------------------------------
opracowanie na podstawie artykułu Jana Muszyńskiego " Powstanie, rozplanowanie i rozwój przestrzenny Świebodzina", zamieszczonego w "Zeszytach Lubuskich" - Lubuskie Towarzystwo Kultury, Zielona Góra 1975.